Expo NEW CAPITAL

Je gaat in op maatschappelijke thema’s zoals migratie, globalisering en verstedelijking. Is fotografie voor jou hét geschikte medium om maatschappelijke kwesties aan te kaarten? 

— Zeker. De kracht van fotografie zit in de mogelijkheid om een situatie te bevriezen en mensen echt stil te laten staan bij wat ze zien. Ik hoop dat mijn werk mensen aanzet tot reflectie. Als ze goed kijken, zien ze vanzelf wel dat er ook wat maatschappijkritiek in zit. Mijn fotografie drijft op een bezorgdheid over de richting waarin we als maatschappij gaan. Wat zijn wij eigenlijk aan het doen met de wereld? We weten allemaal wat er op ons af komt en dat het niet goed gaat qua klimaat en sociale ongelijkheid. We evolueren naar een maatschappijmodel met een groot onevenwicht en dat kan nooit de basis zijn voor een gezonde, evenwichtige samenleving.   

Dat breng ik in beeld zonder pamflet of propaganda; eerder met een zekere humor en ironie, zoals in mijn vorig project over Dubai. Voor mij het summum van de neoliberale stad waar alles in functie staat van geld en vertier. En dan zie je dat dat model gretig wordt gekopieerd, o.a. in die nieuwe hoofdsteden. Bepaalde autoritaire regimes kijken daar naar op, vinden dat prestigieus en chique. Daar worden meerdere dingen bij vergeten maar vooral één ding: de mensen. Zitten die daarop te wachten?  

Er zijn heel veel problemen in Jakarta, in Lagos, in Nigeria, in Caïro. Grootstedelijke problemen van miljoenensteden: overbevolking, pollutie, gebrek aan infrastructuur, betaalbare huisvesting… Die zijn misschien belangrijker dan die nieuwe prestigieuze stad te bouwen voor mensen met geld.   

Was dat ook de aanleiding voor je laatste project NEW CAPITAL, over de nieuwe hoofdsteden? 

— Absoluut. Het project NEW CAPITAL sluit naadloos aan bij mijn eerdere werk over Dubai. In dit project richtte ik me op steden als Astana, Sejong, de Nieuwe Administratieve Hoofdstad van Egypte…, allemaal gebouwd om prestigieuze nieuwe hoofdsteden te worden. Veel van die steden zijn puur ontworpen voor imago en prestige, met ‘starchitecten’ die worden ingehuurd om indrukwekkende skylines te creëren. Maar het probleem is dat de menselijke maat hierin vaak volledig ontbreekt; er is weinig aandacht voor sociaal weefsel of betaalbare huisvesting.  

De stad wordt een spektakel.  

Je verbleef overal een tijdje. Wat was je gevoel daarbij?  

— Ik herinner me vooral hoe sommige steden als levenloze, spectaculaire decors aanvoelden. Het is indrukwekkend als fotograaf om daar beelden van te maken, maar als mens zou ik toch liever in een warmere omgeving vertoeven.  

Hoe verwerk je deze kritische observaties in je fotografie zonder een directe boodschap op te dringen? 

— Ik gebruik vaak een subtiele vorm van ironie en probeer mensen dichterbij te lokken door esthetische en verrassende beelden te maken. De humor die ik erin verwerk, voorkomt dat het zwaar op de hand wordt maar er zit ook een duidelijke maatschappijkritiek in. Door mensen op een laagdrempelige manier te laten kijken, kunnen ze zelf de tegenstellingen en scheefgetrokken verhoudingen ontdekken. 

In de klassieke documentaire fotografie wordt er heel vaak gefocust op de underdog, de arme mensen, de verdrukten, de oorlog en de miserie. Dat is maar goed ook. Ik focus meer op de uitwassen van urbanisatie, massatoerisme, entertainment. Fotografisch vind ik het interessant om net dat soort dingen te laten zien. En het zegt ook iets over ongelijkheid. Dubai bijvoorbeeld ligt redelijk dicht bij onze leefwereld. De shoppingcentra, nachtclubs, pretparken… dat is geen cultuurschok. Terwijl ik evengoed iets had kunnen maken over de miserabele levensomstandigheden van de Pakistaanse arbeiders in hun werkkampen. Ik vind het nog altijd belangrijk dat dat gedocumenteerd wordt, maar zelf heb ik gekozen om net die andere, welgestelde kant te tonen op een kritische manier.  

Bewerk je je foto’s digitaal? 

— Alleen op een basisniveau, zoals het corrigeren van kleurzweem of het aanpassen van contrasten. Ik zal nooit beelden manipuleren door bijvoorbeeld elementen weg te halen of samen te voegen. Ik leg de realiteit vast zoals die is. 

Want dat is voor mij de magie van fotograferen. Rondlopen en iets zien waarbij alles op zijn plaats valt. Ik ben blij als ik zo één foto op een dag kan maken omdat je dan iets vanuit de realiteit hebt vastgelegd, dan vaak met toeval te maken heeft. Daarvoor doe ik het. Er is bijvoorbeeld een foto van een vrouw in badpak bij een hartvormig zwembadje in het hotel waar ik logeerde. Ik passeerde en daar zat dan die madame met haar Braziliaanse billen met een gigantische tattoo van een doodskop op haar rug. Ik had het zelf niet beter kunnen verzinnen. 

Je kiest je projecten helemaal zelf en voert ze uit van begin tot einde… 

— Van de research vooraf tot de financiering, van de reisvoorbereiding tot de afgewerkte beelden en boek… ik doe het inderdaad allemaal zelf.  

Door mijn fotografie komen er ook activiteiten aangewaaid in andere vakgebieden. Ik ben net terug van een groot congres van urbanisten en architecten over stadsvernieuwing, hoe je een stad duurzaam en sociaal inclusief kunt maken en nadenkt over mobiliteit. Die hadden allemaal positieve verhalen vanuit verschillende invalshoeken en ik kon zes voorbeelden geven van hoe het niet moet. Dit soort diversificatie waardeer ik heel erg in mijn werk. 

Zijn er nog specifieke onderwerpen die je in de toekomst wilt verkennen? 

— Natuurlijk, maar er zijn er nog zoveel mogelijkheden. Het Midden-Oosten blijft me fascineren, net zoals stedelijke thema’s en sociale kwesties. Ik heb nog geen concreet idee, maar ik zoek meestal iets wat zowel fotografisch als maatschappelijk intrigerend is. Het afronden van een project voelt vaak als het afsluiten van een hoofdstuk, maar de nieuwsgierigheid naar een nieuw onderwerp is er altijd. 

NEW CAPITAL kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Gemeenschap.